JEDNOOSOBOWA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA, SAMOZATRUDNIENIE. 

1.SAMOZATRUDNIENIE, czyli prowadzenie jednoosobowej działalności  gospodarczej na własny rachunek  i ryzyko.
·         Zalety –
o   dla przedsiębiorcy; korzyści podatkowe  - podatek liniowy , swoboda wykonywania pracy,
o   dla zlecającego pracę : przerzucenie  ryzyka ubezpieczonego  na wykonującego zadania przedsiębiorcę  (samodzielnie płaci składki ZUS):
·         Wady – brak ochrony i przywilejów pracowniczych .
 
2. Ostatnio obserwuje się masowe przechodzenie  z etatu  na własną działalność  gospodarczą.
Zjawisko to nie ma nic wspólnego ze wzmożonymi przejawami aktywności gospodarczej, lecz  jest efektem wywierania presji przez pracodawcę na pracowników do zakładania własnej  działalności gospodarczej, której przedmiotem są dotychczasowe obowiązki pracownicze wobec pracodawcy. Ze strony byłego pracodawcy,  to oszczędność przede wszystkim  na składkach ZUS i uwolnienie się od ciężarów związanych z zatrudnieniem  na etacie.
 
3. Przedsiębiorcy mają możliwość:
 preferencyjnego rozliczania się z fiskusem ( 19% podatek liniowy), opłacana składka ZUS  do minimalnej podstawy – jest  nią określony procent  60% )  przeciętnego wynagrodzenia , zyskują też  swobodę wykonania  i sposób pracy .
 
4. Tracą natomiast przywileje pracownicze  m. in. płatny  urlop wypoczynkowy  i ochronę przed rozwiązaniem umowy  - kontrakt może być rozwiązany nawet z dnia na dzień . Konieczne jest prowadzenie księgowości, a z tym wiążą się dodatkowe koszty  i czas.
 
5. Ostatnio utarł się zwyczaj, że osoby, które zmuszone zostały do prowadzenia działalności gospodarczej w celu umożliwienia im kontynuacji pracy nazywa się przedsiębiorcami pozornymi. W takich też wypadkach istnieje duże prawdopodobieństwo kontroli ze strony urzędu skarbowego.
 Bierze się to stąd , że w wielu przypadkach mnogość występowania podmiotów zewnętrznych świadczących usługi (tzw. outsourcing) graniczy z groteską i jest źródłem stymulacji  prawnych paradoksów i oskarżeń o próby obejścia prawa. Jak bowiem inaczej ocenić sytuację, gdy na przykład w dobrze prosperującej restauracji – barmani, kucharze, kelnerzy, sprzątacze oraz szatniarze, to jednoosobowi przedsiębiorcy świadczący usługi  na rzecz wspólnego pracodawcy - jedynego właściciela owego zakładu gastronomicznego.

6. Zapobieganiem zjawiskom zmuszania byłych pracowników  do przechodzenia  z umowy  o pracę  na jednoosobową działalność gospodarczą  zajęły się ostatnio organy podatkowe. Skutkiem tego na podstawie znowelizowanych przepisów podatkowych – od 1 stycznia  2007 r. urzędy skarbowe mogą zakwestionować  wykonywaną w ten sposób działalność  gospodarczą.  Na stronach internetowych np: www.osobyprawne.pl , www.prawo.money.pl można znaleźć szczegółowe omówienie tego zagadnienia.
W sytuacji gdy wszystkie niżej wymienione warunki występują łącznie, a wszelką odpowiedzialność wobec osób trzecich  ( kontrahentów)  za wykonywanie czynności ponosi ten, kto zleca pracę;
·         czynności są wykonywane  pod kierownictwem,  w miejscu i czasie  wyznaczonymi  przez zlecającego
·         wykonujący czynności przedsiębiorca nie ponosi ryzyka związanego z prowadzoną działalnością..
Przepisy zostały tak skonstruowane,  że niespełnienie  przynajmniej jednego z  podanych warunków wyklucza możliwość  zakwestionowania, iż nie jest to działalność gospodarcza.  Dlatego osoba -  prowadząca jednoosobową działalność  gospodarczą  i świadcząca  pracę na rzecz jednego kontrahenta – byłego pracodawcy -  by uniknąć dla siebie  niekorzystnych konsekwencji, powinna pamiętać  przede wszystkim o tym  , że
·         nie można prowadzić działalności gospodarczej w czasie, siedzibie lub miejscu wyznaczonym oraz pod kierownictwem dotychczasowego pracodawcy,
·         nie powinno się przy wykonywaniu pracy korzystać z narzędzi , sprzętu i materiału pracodawcy ( zaleca się np. pracowanie na własnym komputerze , jeżdżenie własnym samochodem, itp.)
·         z zawartej z kontrahentem i jednoczesnym byłym pracodawcą umowy nie powinny wynikać przywileje  właściwie dla zatrudnienia pracowniczego, np. płatny  urlop wypoczynkowy, płatne chorobowe,
·         w umowie należy dopuszczać możliwość wykonywania usługi przez inna osobę  oraz jasno określić, że ryzyko gospodarcze  związane z prowadzoną działalnością  i odpowiedzialność wobec osób trzecich  ponosi wyłącznie przedsiębiorca.
 Jeżeli umowa pomiędzy  przedsiębiorcą a byłym pracodawcą  zostanie zawarta  przy uwzględnieniu powyższych warunków , to organy skarbowe nie powinny jej zakwestionować, a w konsekwencji orzec,  że nie jest to działalność gospodarcza .
W przeciwnym przypadku , gdy urząd skarbowy uzna , że prowadzona działalność nie różni się od zatrudnienia  pracowniczego na  etacie, sankcją będzie zapłacenie podatku  - 19%,30%, lub 40% zamiast podatku liniowego, a również  konieczność  zapłaty  wszystkich zaległych danin pochodnych wraz z odsetkami ( zaległości  w należnych podatkach,  zaległości  składek ZUS, inne możliwe opłaty, np. paliwową, itp.).
Jak pokazuje jednak praktyka,  mimo wprowadzonych od 1 stycznia 2007 r. obostrzeń przepisów podatkowych, liczba przedsiębiorców podejmujących działalność gospodarczą u dawnego pracodawcy wciąż rośnie, co dowodzi, że  wprowadzone regulacje prawne nie przyczyniły się do ograniczenia  zjawiska pozornych przedsiębiorców, co leżało u podstaw wdrażanych zmian.